Düşünceyi Geliştirme Yolları-5.Sınıf Yeni Müfredat 7.Etkinlik Cevabı

 7. ETKİNLİK 

a. Düşünceyi geliştirme yollarıyla ilgili aşağıda verilen örnek cümleleri okuyunuz. Siz de “Merhametli Olmak” metninden düşünceyi geliştirme yollarına birer örnek cümle yazınız. 

Tanımlama: - Duygu; belirli nesne, olay veya bireylerin insanın iç dünyasında uyandırdığı izlenimlerdir. 

-Merhamet, insanın derin duygularının bir yansımasıdır. 

-Merhamet, insanlara yaşama umudu ve güven aşılayan bir güçtür. 

Örneklendirme: - İnsanın hoşuna giden duygular vardır: mutluluk, merak gibi. Bazı duygular ise can sıkıcıdır: korku ve öfke gibi. 

-Merhamet; sokakta üşüyen bir sokak kedisi, yardıma muhtaç bir yaşlı ya da kardan eğilip kalmış körpe bir fidan gördüğünde ortaya çıkar. 

Benzetme: - Sevinç, içimizi aydınlatan bir güneş gibidir, tıpkı bir bahar sabahının ferahlığı gibi. 

-Merhamet, insanları koruyucu bir katman gibi kuşatır.

Karşılaştırma: - Sevgi içimizdeki en değerli duygudur. Diğer duyguların padişahıdır. 

-Merhamet; bir kişiye, bir hayvana ya da doğaya karşı beslenen en insani duygudur. 

Düşünceyi Geliştirme Yollarından Tanımlamaya Örnekler

 

Bir varlığın ya da kavramın ne olduğunu ya da kim olduğunu belirtmeye yarayan düşünceyi geliştirme yoluna tanımlama denir. “... nedir?” ya da “... kimdir?” sorularının yanıtı tanım cümlesini verir.

Düşünceyi Geliştirme Yollarından Tanımlamaya Örnekler

Örnek 1: Güncel bir konu hakkında bir yazarın kişisel görüşlerini kanıtlara başvurmadan anlattığı yazı türüne fıkra denir. Fıkrada yazar görüşlerini samimi bir dille aktarır ve öznel anlatıma başvurur.

Yukarıdaki metinde “Fıkra nedir?” sorusuna yanıt aldığımız için bu metinde düşünceyi geliştirme yollarından tanımlama kullanılmıştır.

 

Örnek 2: İnsanlar günlük yaşamlarını hava olaylarına ilişkin tahminleri öğrenerek plânlarlar. İnsanlar hava olaylarına ilişkin tahminleri ise meteoroloji biliminden yararlanarak öğrenirler. Meteoroloji; hava olaylarında meydana gelen değişimleri, hava olaylarının canlılar ve dünya açısından doğuracağı sonuçları araştıran, iklim türlerini araştırıp hava durumu tahminlerinde bulunan bilim dalıdır.

Yukarıdaki metinde “Meteoroloji nedir?” sorusuna yanıt aldığımız için bu metinde düşünceyi geliştirme yollarından tanımlamanın kullanıldığını söyleyebiliriz.

 

Örnek 3: Dünyanın farklı bölgelerinde birbirinden farklı iklim tipleri vardır. Bu iklim tiplerini inceleyen bir bilim dalı da vardır. Kısaca iklim bilimi olarak da tanımlayabileceğimiz klimatoloji; yeryüzünde görülen başlıca iklim tiplerini, iklimlerin oluşum nedenlerini, özelliklerini ve insan yaşamı üzerine olan etkilerini inceleyen bilim dalıdır.

Yukarıdaki metinde “Klimatoloji nedir?” sorusunun yanıtı vardır. Dolayısıyla bu metinde tanımlama yöntemi kullanılmıştır.

 

Düşünceyi Geliştirme Yollarından Örnekleme ile İlgili Örnek Metinler

 Bir yazıda anlatılanların daha anlaşılır olması amacıyla konuyla ilgili örnekler verilmesine örnekleme ya da örneklendirme denir. Örneklemede amaç, soyut düşüncelerin somutlaştırılması ve anlatılanların akıldaki kalıcılığını sağlamaktır. 

Düşünceyi Geliştirme Yollarından Örnekleme ile İlgili Örnek Metinler 

-Fiziğin hayatımızın içinde ve her anında olduğunu rahatlıkla söyleyebiliriz. Günlük hayatta yapılan tüm hareketleri fizik kurallarıyla açıklamamız mümkün. Oyun parkındaki bir tahterevalliyi düşünelim. Tahterevalliye eşit ağırlıktaki kişiler binerse tahterevalli dengede durur. Farklı ağırlıktaki kişiler binerse ağır olan kişinin bulunduğu uç aşağı iner. Bir de günlük hayattan basit bir örnek: Bir cismi havadan yere doğru bıraktığımızda o cisim yer çekiminin etkisiyle yere düşer.

Yukarıdaki metinde fiziğin hayatımızın her anında bizimle olduğu tahterevalli ve yer çekimi örnekleriyle daha anlaşılır hâle getirilmeye çalışılmıştır.

 

-Kitap okumak bir hayat tarzıdır. Bunu sadece kitap kurtları bilir. Kitap okumak aslında tatlı bir bağımlılıktır. İnsanlar bu tatlı bağımlılığı çeşitli şekillerde bize gösterirler. Toplu ulaşım araçlarında kitap okuma, gittiği her yere çantasında kitabıyla gitme, bulduğu en küçük boş bir anı kitap okuyarak değerlendirme bu tatlı bağımlılığı tüm hücrelerinde barındıran kişilerin yaptığı davranışlardan bazılarıdır.

Yazar, bu metinde okuma eylemini “tatlı bir bağımlılık” olarak tanımlamış ve bu bağımlılığı örneklerle daha anlaşılır hâle getirmeye çalışmıştır.

 Bu konuyla ilgili diğer örneklere BURADAN ulaşabilirsiniz. 

-Edebiyatta milli kaynaklara dönüldüğü, dilde sadeleşmeye gidildiği, aruz ölçüsünün yerine hece ölçüsünün kullanıldığı Milli Edebiyat Dönemi'nde bazı sanatçılar ortaya koydukları eserlerle edebiyatımızda kalıcı olmayı başarmışlardır. Ömer Seyfettin, Yahya Kemal, Ziya Gökalp, Yakup Kadri, Halide Edip, Mehmet Emin Yurdakul bu isimlerden bazılarıdır.

Bu metinde Milli Edebiyat Dönemi’nde verdikleri eserlerle edebiyatımızda kalıcı olmayı başaran isimlere örnekler verilmiştir.

 

-Bir kişi, durum ya da olayla ilgili yeterli bilgi edinmeden geliştirilen tutumlara ön yargı denir. “Bu çocuk bu proje ödevini yapamaz.” diyen biri proje ödevini yapacak kişiye karşı ön yargılıdır. Çünkü daha proje ödevinin yapılmasına bile başlanmamıştır ve bu cümleyi kuran kişi bu konuda yeterli bilgiye sahip olmadan konuşmuştur.

Bu metinde ön yargı kavramının tanımı yapılmış ve bu kavram bir örnekle somutlaştırılmaya çalışılmıştır.

 

 

 

Metin Türleri, Anlatim Biçimleri, Düşünceyi Geliştirme Yolları - Boşluk Doldurma Etkinliği - Cevaplar

 Cevaplarını verdiğimiz etkinliğe BURADAN ulaşabilirsiniz. 

1) makale

2) öykü (hikâye)

3) haber yazısı

4) deneme

5) tanık gösterme

6) karşılaştırma

7) sayısal verilerden yararlanma

8)öyküleyici anlatım (Öyküleyici anlatımı filme benzetebiliriz. Filmdeki olaylar nasıl bir akış içerisinde aktarılıyorsa öyküleyici anlatımda da olay bir akış içerisinde anlatılır. Başka bir deyişle bu anlatım biçiminde bir olay akışı vardır.)

9) açıklayıcı anlatım

10) tartışmacı anlatım

11) örnekleme/örneklendirme (Metnin başında okuma yöntem ve tekniklerinden söz edip metnin devamında bu yöntem ve tekniklere örnekler verilerek (not alarak okuma, eleştirel okuma, sessiz okuma, sesli okuma, göz atarak okuma, işaretleyerek okuma) konu somutlaştırılmıştır.

Metin Türleri, Anlatım Biçimleri, Düşünceyi Geliştirme Yolları - Boşluk Doldurma Etkinliği

 Sizlere bu yazımızda metin türleri, anlatım biçimleri ve düşünceyi geliştirme yollarıyla ilgili boşluk doldurma etkinliği sunacağız. 

Aşağıda boş bırakılan yerleri uygun ifadelerle doldurunuz. 

1) Okuyucuyu bilgilendirmek amacıyla yazılan, nesnel anlatımın hakim olduğu, anlatılanların bilimsel veriler vb. yoluyla kanıtlandığı yazı türüne ............ denir.

2) Yaşanmış ya da yaşanması mümkün olan olayların anlatıldığı, kişi sayısının sınırlı olduğu, romana oranla daha kısa soluklu olan metin türüne ............. denir.

3) Toplumda ya da doğada meydana gelen büyük, ilgi çekici olayların veya durumların tarafsız bakış açısıyla gazete, radyo, televizyon vb. araçlarla halka duyurulduğu yazılara ........................... denir.

4) Yazarın kişisel görüşlerini kendi kendine konuşuyormuşçasına kanıtlama yoluna gitmeden dile getirdiği metin türüne .............. denir.

5) Yazarın, benimsediği ve savunduğu düşüncenin doğruluğuna okuyucuyu inandırmak amacıyla o alanda tanınmış ve görüşleri o alanda kabul görmüş kişilerin sözlerinden alıntı yaptığı  düşünceyi geliştirme yoluna .............................. denir.

6) Herhangi bir düşünceyi açıklamak için birden fazla olay, varlık veya kavram arasındaki benzerliklerin ya da farklılıkların dile getirildiği düşünceyi geliştirme yoluna  ........................... denir.

7) Bir yazıda dile getirilen düşüncelerin kanıtlanması amacıyla istatistik, grafik vb. araştırma sonuçlarından faydalanıldığı düşünceyi geliştirme yoluna  ............................................ denir.

8) Yaşanmış ya da yaşanabilecek bir olayın bir akış içerisinde okuyucuya aktarıldığı anlatım biçimine ........................................... denir.

9) Yazarın okuyuculara bilgi vermek amacıyla oluşturduğu ve nesnel anlatımın hakim olduğu anlatım biçimine .......................................... denir.

10)Karşıt iki görüşün olduğu, yazarın kendi düşüncelerini savunmak ve okuyucuya benimsetmek amacıyla kullandığı anlatım biçimine ............................................ denir.

11) Bir metni okurken çeşitli okuma yöntem ve tekniklerini kullanırız. Kimi zaman metnin önemli noktalarını tespit etmek amacıyla not alarak okuma yöntemini kimi zaman da metindeki bilgilerin doğruluğunu ve yanlışlığını tespit etmek, konuya farklı bakış açıları getirebilmek için eleştirel okuma yöntemini kullanırız. Kullandığımız diğer okuma yöntem ve teknikleri de sesli okuma, sessiz okuma, göz atarak okuma, işaretleyerek okumadır.

Yukarıdaki metinde kullanılan düşünceyi geliştirme yolu .................................... dir.

Etkinliğimizle ilgili cevaplara BURADAN ulaşabilirsiniz.